90 x 57 cm (linkerfragment) 89 x 73 cm (rechterfragment) Amsterdam, Amsterdam Museum Deze twee fragmenten moeten deel hebben uitgemaakt van een gigantische memorietafel, een schilderij ter nagedachtenis aan de geportretteerde personen. De hoofdvoorstelling moet een Kruisiging zijn geweest. Op de voorgrond van het fragment met de mannelijke portretten is nog een stuk van een […]
1511 (gedateerd) 176 x 113 cm (middenpaneel) 176 x 46 (luiken) Wenen, Kunsthistorisches Museum Wie dit reusachtige altaarstuk heeft laten maken, is onbekend. Wel is zeker dat het in 1511 werd voltooid, want dat jaartal staat op de balustrade op het rechterbuitenluik. Het werk bestaat uit een middenpaneel met aan weerszijden twee zijluiken, dus vier […]
104 x 88 cm Amsterdam, Rijksmuseum Net als Maria met Kind was de Kruisiging een veelgevraagd onderwerp voor schilderijen. Uit Jacobs werkplaats zijn er zeker zeven van bewaard gebleven, waarvan dit de beste is. Het werk heeft een rijke en ingewikkelde compositie met veel gedetailleerd weergegeven figuren rond de gekruisigde Christus, met op de achtergrond […]
1512 (gedateerd) 128 x 177 cm Napels, Museo Nazionale di Capodimonte In het midden van dit rijk bevolkte schilderij ligt het Christuskindje in zijn kribbe. Naast hem knielen Maria en Jozef. De herders kijken vol ontzag toe. Engelen maken muziek. Zij maken gebruik van een groot aantal diverse instrumenten, zoals fluiten, bazuinen, een citer, een […]
1512 (gedateerd) 23 x 13 cm Enschede, Rijksmuseum Twenthe Dit schilderij is gedateerd 1512 in de ingesnoerd rechthoekige cartouche boven het hoofd van de geportretteerde. De cartouche wordt vastgehouden door een triton en een zeemeermin, die elk ook een wapenschild aan een lint vasthouden. Door middel van de familiewapens heeft men de geportretteerde weten te […]
66 x 57,5 cm Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen (bruikleen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) Dit is een van de vroegste voorstellingen van Maria met Kind en musicerende engeltjes uit de werkplaats van Jacob Cornelisz., een onderwerp waarvan zijn atelier diverse varianten in verschillende formaten produceerde. Vermoedelijk werden deze panelen voor de markt […]
Middenpaneel 107 x 72 cm, zijluiken 107 x 30 cm Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten De voorstelling van Maria als halffiguur met het Christuskind in haar armen was een commercieel succes van Jacobs werkplaats. Hij verkocht meerdere werken met dit thema. Dit exemplaar werd in of kort na 1515 besteld door zijn overbuurman en […]
Middenpaneel 42 x 32 cm, zijluiken elk 50 x 17 cm Berlijn, Staatliche Museen, Gemäldegalerie Het middenpaneel van dit triptiek toont Maria zittend met op haar rechterarm het Christuskind. Voor haar staat een tafel met een mand met kersen. Het kleed op deze tafel is ook afgebeeld op het portret van Isabella van Denemarken. Links […]
8 fragmenten, geschilderd in tempera op doek Amsterdam, Amsterdam Museum Dit is het enige bewaard gebleven werk van Jacob Cornelisz. van Oostsanen dat niet met olieverf op paneel is geschilderd, maar met tempera (verf op basis van eierdooier en water) op doek. De tand des tijds heeft het kwetsbare doek sterk aangetast; er zijn alleen […]
Luik met Dirk Willemsz. van Rietwijk met de heilige Christoffel en het Christuskind (binnenzijde) en de heilige Adalbert (buitenzijde) Luik met de heilige Catharina (binnenzijde) en de heilige Jeroen (buitenzijde) Ca. 1516 Beide 70 x 26,5 cm Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen Het is niet bekend van wat voor drieluik deze luiken afkomstig zijn. Wel […]
1517 (gedateerd) Middenpaneel 83 x 56 cm, zijluiken elk 83 x 25 cm Amsterdam, Rijksmuseum De drie koningen betuigen eer aan het Christuskind en bieden het mirre, wierook en goud aan. Zij staan elk voor een leeftijdscategorie: een jonge man, een man van middelbare leeftijd en een oude man. Ook vertegenwoordigen zij elk een werelddeel: […]
Vier portretten van Jan Gerritsz. van Egmond van de Nijenburg Ca. 1518 41,5 x 33,5 cm Amsterdam, Rijksmuseum Ca. 1523 46,5 x 35 cm Parijs, Musée du Louvre Ca. 1523 37,2 x 27,4 cm Verenigde Staten, particuliere collectie Ca. 1523 47,5 x 34,5 cm Sint Petersburg, Hermitage Maar liefst vier vrijwel […]
Atelier Jacob Cornelisz. van Oostsanen en onbekend atelier 1518 (gedateerd) 114 x 167 cm Uden, Museum voor Religieuze Kunst De voorstelling op het middenpaneel van dit drieluik, Maria met Kind en musicerende engeltjes, was een populair onderwerp in de werkplaats van Jacob Cornelisz. van Oostsanen. Er zijn diverse uitvoeringen van bewaard gebleven. Het werk in […]
1519 (gedateerd) 48 x 40 cm St. Louis (USA), Saint Louis Art Museum Maria Magdalena is vaak te zien temidden van de omstanders op voorstellingen van de Kruisiging. Hier heeft Jacob Cornelisz. haar in haar eentje afgebeeld, ten halven lijve, in een binnenruimte met een venster dat uitkijkt op een landschap met water en een […]
Amsterdam, Doen Pietersz. Oorspronkelijk een reeks van 7 bladen Afmetingen variëren, ca. 37,5 x 25 cm Gedateerd: ja Gemonogrammeerd: ja In deze reeks zijn strijdbare heiligen verbeeld, gekleed in wapenrusting en gezeten op een paard. Onder elke voorstelling staat een tekst waarin de naam van de heilige wordt genoemd, gevolgd door een gebed. Er zijn […]
1 blad Diameter 23,5 cm Gedateerd: ja Gemonogrammeerd: ja Het is niet precies bekend in welke ‘context’ deze houtsnede is gemaakt. Mogelijk was het de bedoeling dat er een grotere serie van ronde houtsneden zou komen met voorstellingen uit het leven van Maria, een thema dat Jacob Cornelisz. ook al in een serie uit 1507 […]
Amsterdam Reeks van 3 bladen Afmetingen variëren Gedateerd: nee Gemonogrammeerd: ja Op elk van de drie bladen in deze reeks zijn vier hoofdfiguren verbeeld. De heilige Anna, haar dochter Maria en het kindje Jezus (‘Anna te drieën’) zijn op de rechterhelft van het eerste blad te zien. De overige figuren in de reeks zijn allemaal […]
1 blad Ca. 49,5 x 35,5 cm Gedateerd: nee Gemonogrammeerd: ja Deze enorme prent van bijna een halve meter hoog is de grootste houtsnede die we kennen van Jacob Cornelisz. Door het midden van de voorstelling is hier en daar een horizontale streep van zwarte inkt zichtbaar: hieraan is te zien dat de houtsnede uit […]
Amsterdam, Doen Pietersz. Reeks van oorspronkelijk 7 bladen 36,4 x 23,7 cm Gedateerd: ja Gemonogrammeerd: ja In deze reeks, die in 1513 door de Amsterdamse drukker Doen Pietersz. werd uitgegeven, worden diverse houtsneden uit de reeks Het leven van Maria uit 1507 hergebruikt. Ook hier is elke scène voorzien van een decoratieve omlijsting. Op elk […]
Amsterdam, Doen Pietersz., ca. 1511-1514, omlijsting 1517 Reeks van 12 bladen Ca. 35 x 28,5 cm Gedateerd: omlijsting wel (1517), voorstellingen niet Gemonogrammeerd: ja Waar veel laatmiddeleeuwse houtsnedenreeksen fragmentarisch bewaard zijn gebleven, is deze twaalfbladige serie met het lijden van Christus in zijn geheel overgeleverd. Het Rijksmuseum heeft de hele reeks compleet in zijn collectie, […]
Amsterdam, Doen Pietersz. Reeks van 9 bladen Ca. 25 x 25 cm Gedateerd: ja Gemonogrammeerd: ja Als een lange ruiterstoet, verspreid over 9 bladen, trekken 29 graven en 5 gravinnen van Holland aan de beschouwer voorbij. De graven zitten op paarden, de gravinnen op muilezels. De reeks begint met Dirk I en II (10e eeuw) […]
P. Ximenez de Prexano, Dat licht der kersten Brussel, Thomas van der Noot Houtsnede op titelblad 16,1 x 14,9 cm Gedateerd: nee Gemonogrammeerd: nee In 1518 gaf de Brusselse drukker Thomas van der Noot een uit het Spaans vertaalde tekst van P. Ximenez de Prexano uit onder de titel Dat licht der kersten. De tekst […]
Op het houten gewelf in het koor van de Grote Kerk in Alkmaar is nog altijd het imposante Laatste Oordeel te bewonderen, dat in 1519 voltooid is. Elders in de kerk werd het gewelf verfraaid met decoratieve schilderingen met bloemmotieven. Het jaartal 1519 staat vermeld op een van de schilderingen in het zuidtransept. Over de […]
In het verleden zijn de gewelfschilderingen in de Grote Kerk van Naarden wel aan Jacob Cornelisz. toegeschreven, maar thans zijn kunsthistorici het erover eens dat er meerdere kunstenaars aan de schilderingen hebben gewerkt. Het is niet zeker of ook Jacob een bijdrage heeft geleverd. Wel is zeker dat meerdere voorstellingen op het houten tongewelf zijn […]
Bij de onthulling van Jacobs gerestaureerde gewelfschildering van het Laatste Oordeel in de Grote St. Laurenskerk in Alkmaar, op 8 oktober, kregen de genodigden een indrukwekkende korte film te zien over de schilderingen en hun betekenis. Deze film, geproduceerd door Duinzand Projecten, is nu ook te bekijken op Youtube. Daar is eveneens een korte film […]
Op 8 oktober onthulde koningin Beatrix de gerestaureerde gewelfschilderingen van het Laatste Oordeel uit 1518 in de Grote Sint Laurenskerk in Alkmaar. Sinds 2003 hebben restauratoren Willem Haakma Wagenaar en Edwin van den Brink gewerkt aan de restauratie van de schilderingen in het koor en het noordtransept van de Grote Kerk. Lange tijd is omstreden […]
Voor de derde en laatste keer kunt u gerestaureerde gedeelten van Jacob Cornelisz. van Oostsanens monumentale gewelfschildering van het Laatste Oordeel van dichtbij bekijken in het Stedelijk Museum in Alkmaar. In 2009 presenteerde het museum al twee enorme panelen uit het koorgewelf van de Grote Sint Laurenskerk. Voordat alle gerestaureerde vakken definitief worden teruggeplaatst, dalen in februari […]
Op 1 juli is de website www.gewelfschilderingalkmaar.nl online gegaan. De site doet verslag van de acht jaar durende restauratie van de bijzondere gewelfschildering van het Laatste Oordeel in de Grote of St. Laurenskerk in Alkmaar uit 1519. De restauratie is begonnen in 2003 en wordt naar verwachting in 2011 voltooid. Wie de maker van het […]
Voor de tweede maal stelt het Stedelijk Museum Alkmaar een deel van de monumentale gewelfschildering van het Laatste Oordeel uit de Grote of St. Laurenskerk tentoon. Na het gewelfsegment waarop te zien is hoe vier doden uit hun graven herrijzen, toont het museum nu het eveneens geheel gerestaureerde centrale gewelfvak, waarop de aartsengel Michael met […]
Op 21 april vond in het Stedelijk Museum in Alkmaar een presentatie plaats ter gelegenheid van de tentoonstelling van één van de beschilderde houten gewelfvakken uit de Grote Kerk. Restaurator Willem Haakma Wagenaar en ons bestuurslid Daantje Meuwissen zetten tijdens deze middag uiteen waarom zij ervan overtuigd zijn dat de Alkmaarse gewelfschildering van het Laatste […]
De restauratie van de gewelfschildering uit ca. 1518 in de Grote- of St. Laurenskerk in Alkmaar is in volle gang. Deze monumentale voorstelling van het Laatste Oordeel wordt toegeschreven aan Jacob Cornelisz. van Oostsanen. Van 7 april tot 29 juni is één van de negen houten gewelfvakken waarover de schildering zich uitstrekt, van dichtbij te […]