163 x 90 cm
Aken, Suermondt-Ludwig Museum
Uit archiefdocumenten weten we dat Jacob Cornelisz. tussen 1526 en 1528 betaald werd voor een Heilig Kruisaltaarstuk (“heylich Cruys tafele”) voor de abdij van Egmond. Gezien de bedragen die Jacob ontving – 225 gulden verspreid over 3 jaren – moet het een monumentaal stuk zijn geweest. Een aantrekkelijke nieuwe hypothese is dat dit grote paneel met de Verzoeking van Christus (Mattheüs 4:1-11) er onderdeel van is geweest.
Dat dit schilderij deel heeft uitgemaakt van een groter geheel, is in elk geval zeker. Het is aan de boven- en rechterkant verzaagd maar was oorspronkelijk klokvormig. De golvende vorm is nog enigszins te zien die in het bovenste deel door de lucht loopt. De linkerbovenhoek is dus later aangepast. Deze klokvorm was gebruikelijk voor altaarstukken met twee of meerdere luiken. Mogelijk was het altaarstuk een vijfluik zoals het altaarstuk met de Heilige Hiëronymus uit 1511. In elk geval maakt het formaat van het bewaard gebleven paneel duidelijk dat het geheel waar het toe behoorde in opengeklapte toestand zo’n 4 meter breed moet zijn geweest. Daarmee is het het grootste werk dat we kennen van Jacob Cornelisz.
Literatuur
Meuwissen 2014, cat. 58