Portretten van Jan Gerritsz. van Egmond, ca. 1518 en ca. 1523

Vier portretten van Jan Gerritsz. van Egmond van de Nijenburg

 jangerritszvanegmond Ca. 1518
41,5 x 33,5 cm
Amsterdam, Rijksmuseum
 jan-gerritsz-van-egmond-louvre Ca. 1523
46,5 x 35 cm
Parijs, Musée du Louvre
 jangerritszvanegmondkassel Ca. 1523
37,2 x 27,4 cm
Verenigde Staten, particuliere collectie
 jan-gerritsz-van-egmond-hermitage Ca. 1523
47,5 x 34,5 cm
Sint Petersburg, Hermitage

Maar liefst vier vrijwel identieke versies zijn bekend van dit portret. Het wapenschild bovenaan maakt duidelijk wie hier is geportretteerd: Jan Gerritsz. van Egmond van de Nijenburg (overl. 1523). Hij was onder andere burgemeester van Alkmaar en baljuw van Nieuwbrug.

Het portret in het Rijksmuseum werd waarschijnlijk als eerste vervaardigd. De randversiering langs de boog bovenaan wijkt in deze versie af van de andere drie, waar de boog met soberder renaissancemotieven is versierd. Het vermoeden bestaat dat Jan Gerritsz. van Egmond zelf het portret liet maken dat nu in het Rijksmuseum hangt, en dat wellicht zijn kinderen na zijn dood in 1523 kopieën van dit portret bestelden. Een dochter van Jan Gerritsz. van Egmond, Judoca, is overigens zelf ook tweemaal geportretteerd door Jacobs atelier (samen met haar man Augustijn van Teylingen).

Interessant is dat de boogversiering van de drie latere versies van het portret exact zo voorkomt in het schetsboek uit Jacobs atelier. Daar is de enkel linkerhelft van de boog getekend, wat wijst op een ontwerptekening: het ontwerp kon eenvoudig gespiegeld worden om de boog compleet te maken, en deze vervolgens op een schilderij over te brengen.

Literatuur

Meuwissen 2014, cat. 32.a-c