1512 (gedateerd)
23 x 13 cm
Enschede, Rijksmuseum Twenthe

Dit schilderij is gedateerd 1512 in de ingesnoerd rechthoekige cartouche boven het hoofd van de geportretteerde. De cartouche wordt vastgehouden door een triton en een zeemeermin, die elk ook een wapenschild aan een lint vasthouden. Door middel van de familiewapens heeft men de geportretteerde weten te identificeren. Het is de in Den Haag woonachtige Jacob Pijnssen. In de tijd dat het portret werd gemaakt, was hij advocaat-fiscaal in dienst van Filips de Schone en Maximiliaan I van Oostenrijk. In 1517 werd hij raad van het Hof van Holland. Een aanzienlijk man, die het zich kon veroorloven zijn portret te laten schilderen. In zijn hand houdt hij een opgerold stuk papier, naar alle waarschijnlijkheid een document dat verband houdt met zijn functie.

Het portret maakt, wat betreft de krappe plaatsing binnen de lijst, een nog erg middeleeuwse indruk. De ornamenten in de geschilderde boogvorm zijn echter al voorzien van renaissancemotieven.

Voor zover bekend is dit het vroegste zelfstandige portret dat Jacob Cornelisz. van Oostsanen maakte. Het is interessant om te zien hoe zijn portretten zich ontwikkelen van dit portret, via het portret van Jan Gerritsz. van Egmond naar zijn zelfportret uit de jaren 20 van de 16e eeuw (waarvan kopieën uit ca. 1530 en 1533 bewaard zijn gebleven).

Literatuur

Meuwissen 2014, cat. 15