Panelen van drieluik van Jacob Cornelisz. herenigd dankzij Stichting


Bij een veiling van Sotheby’s in Amsterdam is een dubbel spectaculaire ontdekking gedaan van werk van Jacob Cornelisz. van Oostsanen. Twee paneeltjes die op 11 november zijn geveild, blijken door Jacob te zijn gemaakt en niet door een Zwitserse meester, zoals de catalogus van Sotheby’s vermeldde. Bovendien heeft ons bestuurslid Daantje Meuwissen ze geïdentificeerd als zijluiken van een drieluik, waarvan het middenstuk zich in een privécollectie in België bevindt.

De paneeltjes met afbeeldingen van de heilige Andreas en de heilige Hiëronymus zijn omstreeks 1500-1510 geschilderd door een Zwitserse meester, zo stond te lezen in de catalogus van Sotheby’s. Prof. Jan Piet Filedt Kok, oud-hoofdconservator oude schilderijen van het Rijksmuseum, had hier zijn bedenkingen bij toen hij de schilderijen zag. Hij nam contact op met Daantje Meuwissen, een van de grootste kenners van Jacobs werk in Nederland. Zij heeft de werken direct onderzocht bij Sotheby’s, en constateerde dat ze vrijwel zeker door Jacob Cornelisz. moeten zijn gemaakt. Daarop wijzen niet alleen de schilderstijl en de stijl van de ondertekening die door de verflaag heen zichtbaar is, maar ook de voorstelling zelf. De heilige Andreas is op vrijwel precies dezelfde manier afgebeeld als op een ander schilderij van Jacob Cornelisz., dat zich in het Chicago Institute of Art bevindt.

Oorspronkelijk drieluik

En het werd nog spectaculairder. Toen Daantje de schilderijen bestudeerde, kreeg ze het vermoeden dat zij wel eens een drieluik kunnen hebben gevormd samen met een paneel dat in het bezit is van één van onze enthousiaste leden. Deze eigenaar is direct met zijn paneel naar Sotheby’s afgereisd, waar Daantje en diverse andere deskundigen de drie stukken uitvoeriger hebben bekeken. Unaniem kwamen zij tot de conclusie dat deze stukken inderdaad bij elkaar hebben gehoord. Hoogst waarschijnlijk hebben de voorstellingen van Andreas en Hiëronymus op de buitenkanten van de zijluiken gestaan. Het middenpaneel stelt de Kroning van Maria voor. Wat er op de binnenkanten van de zijluiken was afgebeeld, is vooralsnog onbekend.

Herenigd

De eigenaar van het middenpaneel heeft de twee zijpaneeltjes bij de veiling kunnen kopen voor 24.750 euro. Het is verheugend dat de panelen van het drieluik nu na lange tijd weer verenigd zijn in één collectie, en dat ze bovendien in de buurt van Jacobs geboortegrond blijven. In de afgelopen jaren zijn veel werken van Jacob Cornelisz. van Oostsanen verdwenen naar musea of particulieren in de Verenigde Staten.

Media-aandacht

Er verschenen artikelen in onder andere de Telegraaf (12 nov.), Het Parool (12 nov.), Trouw (13 nov.), Noordhollands Dagblad (13 nov.), op de website en in de Annual Review 2008 van de Universiteit Utrecht.